Chữ viết Tiếng_Cherokee

Bản dịch Sách Sáng thế sang tiếng Cherokee, 1856

Trước khi hệ chữ tượng thanh âm tiết tiếng Cherokee được phát minh, tiếng Cherokee chỉ là ngôn ngữ nói. Hệ chữ tiếng Cherokee là một hệ chữ tượng thanh âm tiết được Sequoyah tạo nên vào thập niên 1820 để viết tiếng Cherokee. Sự sáng tạo này đáng chú ý ở chỗ, ngoài hệ chữ Cherokee do chính mình phát minh, Sequoyah không biết đọc bất cứ hệ chữ nào. Ban đầu ông thử nghiệm với chữ tượng hình, nhưng nó dần phát triển thành hệ chữ tượng thanh. Trong hệ thống này, mỗi ký tự biểu thị cho một âm tiết, chứ không phải âm vị; có 85 (ban đầu là 86)[19] ký tự trong hệ chữ này. Một số ký tự tương tự với những ký tự trong bảng chữ cái Latinh, Hy Lạp hay Kirin, nhưng cách đọc thì hoàn toàn khác (ví dụ, một ký tự tương tự D được dùng để viết âm /a/).

Ngoài ra, tiếng Cherokee còn được viết bằng một hệ chữ chuyển tự Latinh đơn giản, và một hệ Latinh khác chi tiết hơn với dấu phụ.[20]

Nguyên âm →
Phụ âm ↓
a
[a]~[ə]
e
[e]~[ɛ]
i
[i]~[ɪ]
o
[o]~[ɔ]
u
[u]~[ʊ]
v
[ə̃]
Ꭰꭰ aᎡꭱ eᎢꭲ iᎣꭳ oᎤꭴ uᎥꭵ v
g
[ɡ]
Ꭶꭶ ga • Ꭷꭷ kaᎨꭸ geᎩꭹ giᎪꭺ goᎫꭻ guᎬꭼ gv
h
[h]
Ꭽꭽ haᎮꭾ heᎯꭿ hiᎰꮀ hoᎱꮁ huᎲꮂ hv
l
[l]
Ꮃꮃ laᎴꮄ leᎵꮅ liᎶꮆ loᎷꮇ luᎸꮈ lv
m
[m]
Ꮉꮉ maᎺꮊ meᎻꮋ miᎼꮌ moᎽꮍ mu
n
[n]
Ꮎꮎ na • Ꮐꮐ nah • Ꮏꮏ hnaᏁꮑ neᏂꮒ niᏃꮓ noᏄꮔ nuᏅꮕ nv
qu
[kʰw]
Ꮖꮖ quaᏇꮗ queᏈꮘ quiᏉꮙ quoᏊꮚ quuᏋꮛ quv
s
[s]
Ꮝꮝ s • Ꮜꮜ saᏎꮞ seᏏꮟ siᏐꮠ soᏑꮡ suᏒꮢ sv
d/t
[d]/[t]
Ꮣꮣ da • Ꮤꮤ taᏕꮥ de • Ꮦꮦ teᏗꮧ di • Ꮨꮨ tiᏙꮩ doᏚꮪ duᏛꮫ dv
tl
[t͡ɬ]
Ꮬꮬ dla • Ꮭꮭ tlaᏞꮮ tleᏟꮯ tliᏠꮰ tloᏡꮱ tluᏢꮲ tlv
ts
[t͡s]~[d͡ʒ]
Ꮳꮳ tsaᏤꮴ tseᏥꮵ tsiᏦꮶ tsoᏧꮷ tsuᏨꮸ tsv
w
[ɰ]
Ꮹꮹ waᏪꮺ weᏫꮻ wiᏬꮼ woᏭꮽ wuᏮꮾ wv
y
[j]
Ꮿꮿ yaᏰᏸ yeᏱᏹ yiᏲᏺ yoᏳᏻ yuᏴᏼ yv

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tiếng_Cherokee http://aboutworldlanguages.com/cherokee http://www.ahalenia.com/iws/status.html http://www.citizen-times.com/story/news/local/2016... http://www.endangeredlanguages.com/lang/chr http://archive.ethnologue.com/16/show_language.asp... http://www.ethnologue.com/language/chr http://www.omniglot.com/writing/cherokee.htm http://www.questia.com/library/journal/1G1-2007788... http://www.slate.com/articles/arts/culturebox/2014... http://www.carla.umn.edu/conferences/past/immersio...